بعد از حدود ۴ سال که از عمر متممی‌بودنم میگذرد، در یک روز و در عرض فقط چند ساعت، به پدیده ای عجیب در کامنتها برخوردم.
در یک پست، سه نفر، برخلاف قوانین کامنت گذاری متمم عمل کرده بودند و هر کدام، بخشی از محتوایی را که از اینترنت سرچ کرده بودند، بدون ذکر منبع محتوا، در کامنت شان، کپی پیست (copy/paste) کرده بودند.
و در عرض فقط چند ساعت بعد، دوباره به دو کامنت مشابه دیگر در دو پست متفاوت دیگر نیز برخوردم.
یعنی در عرض فقط چند ساعت، ۵ مورد!
و جالب اینکه موارد بعدی، کاملا به تذکرهای موارد قبلی بی اعتنایی نشان داده بودند.
پس از کمی‌جستجو در اینترنت، متوجه ی منبع اصلی هر یک از محتواهای درج شده در کامنت این دوستان شدم که حتی در پایان آن مطالب، قید شده بود که حقوق این محتوا محفوظ است و یا نشر این مطلب بدون ذکر منبع و نویسنده ی آن اشکال اخلاقی دارد.
برای هر ۵ مورد، کامنتی از نوع گزارش تخلف، با فرمت و کدی که متمم در پست: متمم در پرونده‌ی افراد متخلف، تخلف آنها را کنار نامشان ذکر خواهد کرد، گذاشتم.
متمم در بخشی از آن پست می‌گوید:
[su_quote]
…در میان انواع اصول و ارزش‌هایی که در متمم رعایت کرده‌ایم، یکی از مهم‌ترین آنها، احترام به منبع اندیشه‌ها و تحلیل‌هاست.
خود متمم، در ابتدای هر درس، منابع خود را معرفی می‌کند و حتی اگر یک جمله از یک کتاب نقل شود، نام آن کتاب یا نام نویسنده یا لینک سایت را مطرح می‌کند به طوری که کاملاً مشخص باشد چه محتوایی توسط متمم تولید شده و چه محتوایی، تولید نشده است یا با تغییر ساختار منتشر شده است.
اکثر دوستان متممی، دقت می‌کنند که در تمرین‌ها و تحلیل‌های خود، حرف‌های خود را مطرح کنند و اگر جایی از منبع دیگری استفاده می‌کنند، حتماً آن منبع را ذکر کنند.
اما مواردی مشاهده می‌شود که دوستان، مطلبی یا توضیحی یا تعریفی را عیناً از جای دیگری نقل می‌کنند و اشاره‌ای به منبع نمی‌کنند یا به شکلی هوشمندانه، محتوا را طوری تنظیم می‌کنند که القا کنند خودشان آن را تولید کرده‌اند.
با توجه به اینکه این روزها، تحلیل‌های دوستان متممی، به نام خودشان و به نام متمم در جاهای مختلف نقل می‌شود و مورد استناد قرار می‌گیرد و ما نیز برنامه‌ای داریم که در آینده، با بررسی نظرات و ارزیابی تحلیل دوستان، کارشناسان خبره‌ی متمم را در هر موضوع انتخاب کرده و برای همکاری در پروژه‌های آتی متمم مورد استفاده قرار دهیم، قاعدتاً تشخیص اندیشه‌های اصیل از محتواهای سرقت شده، برایمان حائز اهمیت است.
لذا از شما خواهشی داشتیم. هر زمان در تمرین دوستان خود در هر جایی از متمم، مطلبی دیدید که مربوط به فرد دیگری یا سایت دیگری یا کتاب دیگری است و بدون منبع نقل شده است به طوری که ممکن است این شبهه را ایجاد کند که خود فرد نقل کننده، تمام یا بخشی از آن مطلب را بیان کرده است، لطفاً در پاسخ به تمرین آنها، به این مسئله اشاره کنید.
با توجه به اینکه سیستم متمم، به صورت اتوماتیک پیامها را بررسی می‌کند، خواهشمند است حتماً پاسخ خود را به شکلی که در اینجا اشاره می‌شود تنظیم کنید:
گزارش تخلف
[تخلف اخلاقی – نقل محتوا بدون اشاره به منبع – کد ۱۱۶۲۷]
لینک منبع اصلی محتوا
[/su_quote]
اولین و دومین کامنتی که از این نوع گذاشتم، برایم حسی شبیه خوردن دارویی تلخ داشت، اما برای کامنت سوم و کامنتهای بعدی، با حس بسیار بهتری این کار را انجام دادم.
چون فکر کردم اگر قرار باشد، چنین موضوعی اتفاق بیفتد و بدتر از آن، رایج شود و بعد با سکوت غیر مسئولانه از طرف ما متممی‌های دیگر مواجه شود، این هم بی انصافی در حق متمم است و هم بی انصافی در حق منبع اصلی آن محتوا و هم بی انصافی در حق خودمان و دوستانی که همیشه با دقت کامنت می‌گذارند و همیشه به منابع اشاره می‌کنند.
ضمن اینکه، اگر برخوردی با این نوع سرقت محتوا یا با این رفتار غیر مسئولانه صورت نگیرد، نه تنها همان افراد، بلکه افراد دیگر و نیز بیشتری به این کار ترغیب خواهند شد.
و متاسفانه همیشه افرادی هم هستند که بدون فکر و دقت و حساسیت و توجه لازم، به چنین کامنتهایی (یا به طور کلی هر کامنت دیگری. فرق هم نمیکند متعلق به افراد قدیمی‌تر و شناخته تر متممی‌باشد یا افراد جدیدتر و کمتر شناخته شده) امتیاز بدهند و یک رفتار اشتباه یا بی دقتی یا بی توجهی یا بی اعتنایی یا بی ارتباط بودن به موضوع پست یا … را به نادرستی تشویق کنند.
(و از طرف دیگر هم، کامنتهای درست و دقیق و اصیل و معتبر و مرتبط تر را به درستی و دقت نخوانند و امتیاز ندهند و تشویق نکنند.)
ضمن اینکه این موضوع، به اعتبار متمم و به اعتبار تمام مطالب دقیق و علمی‌که متمم با صرف وقت و انرژی و تلاش‌های ارزشمند خود، به تهیه، نشر و یا ترجمه ی آنها میپردازد و نیز منبع و رفرنس دقیق هر کدام را معرفی می‌کند، لطمه خواهد زد و همچنین به اعتبار تمام ما متممی‌ها.
فکر میکنم اگر در فضایی زندگی میکنیم یا در آن به یادگیری مشغول هستیم، اولین چیزی که باید رعایت کنیم، احترام به قانون یا قوانین آن مکان یا فضا می‌باشد. با تمام دل و جان.
چه در نقش رعایت کننده ی قانون، و چه در نقش برخوردکننده بر اساس قانونی که تعریف شده است.
و نیز بدانیم که یکی از مهم ترین قوانین بازی در صحنه ی فضای دیجیتال، استفاده منصفانه از محتواهای دیگران و جلوگیری از سرقت محتوا است که محمدرضای عزیز، در پست: ده نکته پس از ده سال وبلاگ نویسی (۳): استفاده منصفانه، به زیبایی در مورد آن برایمان صحبت کرده است.
شاید، گذاشتن چنین کامنتهای گزارش تخلف ای برای من سخت باشد، و برای گیرندگان این کامنتها سخت تر، اما کمک می‌کند تا بیشتر یاد بگیریم به محتواهای ارزشمند تولید شده توسط دیگران و همچنین به فضایی مثل متمم، که با دقت علمی‌تحسین آمیز و مثال زدنی خود، محتواهایی چنین ارزشمند و منحصر بفرد را منتشر می‌کند و در اختیار ما می‌گذارد، و همچنین به خودمان، بیشتر احترام بگذاریم.
و بدانیم اگر چه گاهی واقعیت تلخ است، اما می‌تواند در درازمدت، میوه و ثمره ای شیرین داشته باشد.
امروز جمله ی زیبایی در پیام اختصاصی متمم خواندم و مرا بیشتر به فکر فرو برد:
[su_quote]وقتی با واقعیت از روبرو مواجه نشوید، از پشت به شما خنجر خواهد زد.
(ایدل دریمر)[/su_quote]
شهرزاد جان من تا جایی که تو ذهنمه یک مورد از گزارش تخلف‌هات رو دیدم. نمیدونستم گزارش تخلف به این شکل وجود داره. قبلا دیده بودم تو حل تمرین بعضی از دوستان مواردی که خودم هم قبلا در گوگل دیده بودم عنوان کردن بدون منبع و امتیاز خوبی هم دیگر دوستان داده بودن به کامنتشون. خوبه که گزارش تخلف وجود داره به خاطر آموزش وفاداری به منبع. خوبه که به احساس و مهربونی که تو وجودته غلبه کردی از وقتت گذاشتی منبع اصلی رو پیدا کردی. نمیدونم به گزارش تخلف هم میشه امتیاز داد یا نه؟ اما من به یکی از گزارش تخلف‌هات امتیاز دادم. به خاطر دقتت و زحمتی که کشیدی و منبع رو پیدا کردی و به خاطر آموزشی که به دوستان متممی‌میدی که شاید اطلاع ندارن که باید تو این زمینه دقت بیشتری داشته باشند.
یه سوال؟ گزارش تخلف‌ها رو میشه همه شونو از لینک خاصی تو متمم دید؟
پیش نوشت:
دوستان خوبم: شاهد، علی کریمی، طاهره خباری، محمد حسن بهرامی، و سارا به خاطر کامنت مهربون و حمایتگرتون خیلی ممنونم.
——
سارا جان. خوشحالم که این موضوع اگرچه سخت بود، ولی به هر حال بهانه ای هم شد تا این مسئله – چه از نظر حساسیت بیشتر در رعایت اش و چه نحوه ی برخورد با عدم رعایتش بر اساس قانونی که متمم مشخص کرده – برای همه مون یادآوری بشه.
چون خود من، چند وقت پیش که چنین موردی رو در کامنت دوستی متوجه شدم و تشخیص دادم و خواستم بهش تذکر بدم، اصلا این قانون متمم رو به کل فراموش کرده بودم و به روش خودم تذکر دادم که متاسفانه معلم خوبم رو از خودم رنجوندم…
میدونی. امیدوارم اصلا اونقدر دیگه دوستان در این زمینه‌ها رعایت و دقت کنن که دیگه کمتر نیازی به چنین گزارش‌هایی وجود داشته باشه.
اما به هر حال، اگر هم لازم شد، یک نکته ی مهم دیگری رو هم که به نظر من باید بهش توجه کنیم اینه که اگر میخواهیم تخلفی رو در زمینه سرقت محتوا یا اشاره نکردن به منبع در کامنتی گزارش کنیم، حتما حتما باید خودمون منبع اصلی و اصیل و معتبر اون محتوا رو شناسایی کنیم و فقط به اون لینک بدیم.
چون یکبار یکی از دوستان، همین گزارش تخلف رو برای کامنتی انجام داده بود، اما خیلی شتابزده و بی دقت، یک سایت زرد بی محتوا که خودش هم اون محتوا رو از جای دیگری بدون ذکر منبع سرقت کرده بود، به عنوان منبع اصلی محتوا معرفی کرده بود. که به نظر من، این موضوع، ارزش و کیفیت گزارش تخلف او رو به شدت پایین آورده بود.
پس به نظرم این موضوع هم خیلی مهمه که بهش دقت کنیم.
در مورد سوال آخرت، تا جایی که من خبر دارم، در حال حاضر چنین امکانی در متمم فکر نمیکنم وجود داشته باشه.
نمی‌دانم در اینده کلاً این مشکل چگونه حل خواهد شد و آن روز ما یاد نسل‌های بعد ما خواهیم یا خواهند خندید.
اما الان معضل بزرگیه خیلی‌ها را می‌شناسم کلاً بی اعتماد به فضای دیجیتال هستندو اصلاً دوست ندارند در فضای دیجیتال محتوایی تولید کنند.
احساس می‌کنند اگر محتوا تولید کنند هیج مزیتی نخواهد داشت!
الان وضعیتی سایت‌های خبرب داحل اصلاً خوب نیست و در مورد یک خبر که خودم بودم آنقدر کپی پست کرده بودند که اصل خبر یک جور دیگر شده بود.
با تشکر از این اقدام شحاعانه
شهرزاد جان. ازت بابت این همه دقتی که داشتی و زمانی که صرف کردی و این موارد رو گزارش دادی، بسیار متشکرم.
راستش رو بخوای دیدن این نوع گزارش دادن تو باعث شد که من هم بیش از پیش در خوندن کامنتهای دوستان دقت کنم و اگه مورد شک‌برانگیزی رو دیدم با کمی‌جستجو مطمئن بشم و اونو حتماً گزارش کنم.
وقتی دیروز دیدم این همه گزارش تخلف ثبت شده، خیلی تعجب کردم.
البته از طرفی دیگه جای ناراحتی هم داره. چون به‌نظرم کسی که با وجود این همه تاکید متمم، باز هم مطلب بدون منبع می‌نویسه، داره به اعتبار خودش، در فضای آموزشی متمم، لطمه می‌زنه.
منم شهرزاد با دیدن کامنتهای تو خیلی تعجب کردم. ولی واقعیش اصلاً فکر نمی‌کردم با تذکراتی که در گذشته داده شده دیگه با موارد مشابه مواجه باشیم و کلاً خودم با حسن نیت کامنتها را می‌خوندم. از شجاعت تو تشکر میکنم. فکر کنم کار تو مصداقی از موضع‌گیری در فضای دیجیتال باشه که محمدرضا قبلاً بهش اشاره کرده بود.
شهرزاد جان
خداقوت، بابت دقت و هشیاری که در این مورد داشتی.
من هم “شوکه” شدم. باورم نمی‌شد که این مسئله اون هم در پاسخ تمرینِ یک درس بتونه مدام تکرار بشه. فکر میکنم این درسِ بزرگی برای همه ی ما بود که با دقت بیشتری کامنتها رو مطالعه کنیم و حتما در چنین مواردی گزارش تخلف رو به متمم بدیم.